Ver la fonte de Tiempu sidéreo

{{referencies|t=20200612170240}}
[[Ficheru:equinoccio vernal.png|FIGURA 1. Perspectiva xeocéntrica qu'amuesa'l movimientu añal aparente del Sol pola [[eclíptica]]. El puntu onde'l Sol pasa de Sur a Norte del planu ecuatorial ye'l ''equinocciu vernal'' o [[primer puntu de Aries]].]]

El '''tiempu sidéreo''', tamién denomináu '''tiempu sideral''', ye'l tiempu midíu pol [[movimientu diurnu]] aparente del [[equinocciu]] vernal (fig. 1), que s'avera, anque ensin ser idénticu, al movimientu de les [[estrella|estrelles]]. Estremar na [[precesión]] del equinocciu vernal con al respective de les estrelles.

De forma más precisa, el tiempu sidéreo defínese como'l [[ángulu horariu]] del [[primer puntu de Aries|equinocciu vernal]]. Cuando l'equinocciu vernal remata nel [[meridianu]] local, el tiempu sidéreo local ye 00.00.

== Diferencies ente tiempu sidéreo y tiempu solar ==
[[Ficheru:Tiempo sidéreo 2.png|FIGURA 2. Cola Tierra en '''B''', rematen simultáneamente nel meridianu local el Sol y una estrella distante. Al llegar la Tierra a '''C''' remata de nuevu la estrella, y non el Sol. La estrella adelantra al Sol. El retrasu del Sol ('''DCA''') ye igual a la meyora de la Tierra na so órbita ('''BAC''').]]
El [[tiempu solar]] midir pol movimientu diurnu aparente del [[Sol]] y el [[mediudía]] local defínese como'l momentu en que'l Sol atopar nel so [[cenit]] (la solombra proyeutada apunta esautamente escontra'l [[norte]] nel [[hemisferiu norte]] y escontra el [[sur]] nel [[hemisferiu sur]]).<ref>Na [[Zona chorniza]] - ente los trópicos de Cáncer y Capricorniu - va apuntar escontra'l Norte o'l Sur, o inclusive nun va esistir, dependiendo de la [[llatitú]] y de la dómina del [[añu]]. Por casu, nel [[Ecuador terrestre|Ecuador]] -llatitú 0º- la solombra del [[gnomon]] va marcar el Sur nel mes de xunetu, y el Norte nel mes de xineru (dómines de los [[solsticiu|solsticios]]), ente qu'alredor de los díes 20 de marzu y 23 de setiembre (dómines de los [[equinocciu|equinoccios]]) nun va haber solombra. Ello ye por cuenta de que'l Sol, nel so movimientu añal aparente, algama'l [[cenit]] en dicha Zona Chorniza, ''moviéndose'' d'unu a otru de los [[trópicu|trópicos]]</ref> Por definición, el tiempu que tarda'l Sol en volver al so puntu más altu ye en permediu 24 [[hora|hores]].

Sicasí, les estrelles tienen un movimientu aparente llixeramente distintu. Mientres l'intre d'un día, la [[Tierra]] moveríase un pocu a lo llargo del so [[órbita]] alredor del Sol, polo que tien de xirar una pequeña [[alloña angular]] extra primero que'l Sol algame'l so puntu más altu. Sicasí les estrelles tán tan alloñaes que'l movimientu de la Tierra a lo llargo de la so órbita xenera una diferencia apenes apreciable con al respective de la so direición aparente (vease, sía que non, [[paralax]]), polo que vuelven al so puntu más altu en daqué menos de 24 [[hora|h]] o [[día solar]]. Un [[día sidéreo]] mediu ocupa alredor de 23 h y 56 [[minutu|min]] (ye casi 4 [[minutos]] más curtiu que'l [[día solar]]). Por cuenta de les variaciones nel índiz de rotación de la Tierra, l'índiz d'un reló sideral ideal esviar de cualquier múltiplu simple d'un reló civil. Na práutica tener en cuenta por aciu la diferencia [[Tiempu universal coordináu|UTC]]−UT1, que se mide emplegando [[radiotelescopiu|radiotelescopios]], y almacénase y ufierta al públicu al traviés del [[IERS]] y del ''Observatoriu Naval de los Estaos Xuníos''.

Como s'amuesa na FIGURA 2, el tiempu trescurríu ente [[culminación|culminaciones]] socesives nun ye'l mesmu pal [[Sol]] que pa les [[estrella|estrelles]] distantes. Al treslladase la Tierra de '''B''' a '''C''' la estrella remata de nuevu pero'l Sol non, y dizse que retrasa'l [[ángulu]] '''DCA''' que ye lo que-y falta pa repitir el so culminación. El tiempu correspondiente al [[Arcu (xeometría)|arcu]] '''BC''' ye un tiempu sidéreo.

== Tipos de tiempu sidéreo ==
El [[puntu Aries]] nun ye un puntu fixu, muévese sobre la [[esfera celeste]] sometíu principalmente al movimientu de [[Precesión de los equinoccios]] y en menor midida al movimientu de [[Nutación]]. Si consideramos namái'l movimientu de '''precesión''' vamos falar del '''equinocciu mediu'''.

* '''Tiempu sidéreo mediu'''
Ye l'[[ángulu horariu]] del [[equinocciu|equinocciu mediu]]. Ye un tiempu qu'escurre uniformemente, al prescindise de la nutación.

Si consideramos '''precesión''' y '''nutación''' vamos falar del '''equinocciu verdaderu'''.

* '''Tiempu sidéreo verdaderu'''
Ye l'ángulu horariu del [[equinocciu|equinocciu verdaderu]], y por tanto tener en cuenta la precesión y nutación, polo que ye un tiempu que nun escurre uniformemente.

La diferencia ente dambos tiempos sidéreos llámase '''Ecuación d'Equinoccios''' y ye siempres menor que 1,18 segundos.

* '''Tiempu sidéreo local (TSL)''' y '''Tiempu sidéreo de Greenwich'''
Los valores locales del tiempu sidéreo varien acordies cola [[llargor]] del observador. Si movemos un llargor de 15º escontra l'este, el tiempu sidéreo aumenta una hora sidérea. Les posibles diferencies deber a la exactitú de les midíes. El '''tiempu sidéreo de Greenwich''' ye'l Tiempu sidéreo llocal pa un observador asitiáu nel [[Meridianu de Greenwich]]. 

Los intervalos en '''Tiempu sidéreo''' (S) y en '''Tiempu mediu''' (M) rexíu pol '''Sol mediu''' y que tien que ver col '''[[Tiempu Universal Coordináu]]''' (TUC) rellacionar por aciu un factor constante <math>S=M \cdot 1,00273790935 \,</math>. [[Ficheru:TSL.svg|miniatura|300px|left|Rellación ente'l Tiempu sidéreo local, [[ángulu horariu]] y [[ascensión recta]].]]
El ''tiempu sidéreo local'' (Tsl o <math>\Theta_m(th, \lambda)\,</math>) o la ''hora sidérea local'' ye l'[[ángulu horariu]] que forma'l [[puntu Aries]] col meridianu del observador. El ''tiempu sidéreo local'' ye l'[[ascensión recta]] d'un astru más l'ángulu horariu de dichu astru:<math>TSL=\Theta_m(th, \lambda)=H+\alpha \,</math><ref>Nótese que'l ''ángulu horariu'' y el ''tiempu sidéreo'' son positivos en [[Movimientu direutu|sentíu regrógrado]], dende'l meridianu local, ente que la ''ascensión recta'' ye positiva en [[Movimientu direutu|sentíu direutu]] dende'l [[Puntu Aries|puntu vernal]].</ref>

El tiempu sidéreo usar n'[[observatoriu|observatorios]] [[astronomía|astronómicos]] pola facilidá que supón a la de determinar qué [[oxetu astronómicu|oxetos astronómicos]] van ser visibles nun momentu dau. Los oxetos asitiar nel cielu nocherniegu emplegando l'[[ascensión recta]] y [[declinación (astronomía)|declinación]] relatives al [[ecuador celeste]] (daqué análogu a la [[llargor]] y [[llatitú]] na Tierra), y cuando'l tiempu sidéreo d'un oxetu ye igual a la so ascensión recta, va atopase cruciando'l meridianu (<math>H=0</math>) nel puntu más altu del cielu y va ser amás el meyor momentu pa realizar les observaciones. O dichu otra manera: nel intre de la [[rematar|culminación]] d'una [[estrella]] la so ascensión recta danos el tiempu sidéreo, o a la inversa, conocíu'l tiempu sidéreo tenemos l'ascensión recta de la estrella.


Como casu particular para [[Meridianu de Greenwich|Greenwich]] establezse'l ''tiempu sidéreo de Greenwich'', de gran importancia en [[Astronomía]]: ángulu horariu del equinocciu vernal nel [[Meridianu de Greenwich]]. Una magnitú que ta tabulada en tolos [[Anuariu d'astronomía|Anuario d'Astronomía]] ye'l '''Tiempu sidéreo mediu en Greenwich a 0h de T.O.''' <math>\Theta_m(0h, Gr) \,</math> y que puede calculase por aciu la espresión:

* <math>\Theta_m(0h, Gr)=6 h 38 min 45,836 s+8 640 184,542 s \cdot T+0,0929 s\cdot T^2</math>

onde <math>T \,</math> ye'l númberu de sieglos xulianos de 36525 díes medios trescurríos a medianueche de Greenwich dende'l mediudía mediu en Greenwich de [[31 d'avientu]] de [[1899]].

Una vegada fechu'l cálculu tresformar a la primer vuelta nel rangu 0-24 hores.

Pa calcular el '''tiempu sidéreo de Greenwich a una hora t de T.O.''' tresfórmase l'intervalu de tiempu mediu t en tiempu sidéreo.

* <math>\Theta_m(t h, Gr)=\Theta_m(0h, Gr)+t \cdot 1,00273790935 \,</math>.

Pa calcular el tiempu sidéreo local TSL nun llugar de [[llargor]] xeográfica <math>\lambda \,</math> a una hora t de T.O. basta con sumar el llargor (tresformada n'intervalu de tiempu) y positiva al este de Greenwich.

* <math>\Theta_m(t h, \lambda)=\Theta_m(th, Gr)+ \lambda \,</math>

Pa tresformar el llargor de graos a intervalu de tiempu, faise una simple comparanza ente les 24 hs y los 360 graos de la circunferencia terrestre:

* <math>\lambda=Llargor \cdot 24/360 \,</math>

== Referencies ==
{{llistaref}}

== Ver tamién ==
* [[Tiempu Universal Coordináu]]
* [[Tiempu solar]]
* [[Tiempu]]
* [[Horariu Universal]]
* [[Añu sidéreo]]
* [[Día sidéreo]]

== Enllaces esternos ==
* Vease tamién [http://edu.kde.org/kstars/index.phtml Páxina web de KStars] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080517043629/http://edu.kde.org/kstars/index.phtml |date=2008-05-17 }} (inglés)
* Más información sobre'l Reló Sideral pal escritoriu [http://sourceforge.net/projects/solarclock equí] (inglés)
* Cálculu del Tiempu Sidéreo Local Aparente (Observatoriu Naval d'EE.XX.) [http://tycho.usno.navy.mil/sidereal.html]
* [http://www.youtube.com/watch?v=r2Op8CSB1uM Video] con esplicaciones sobre esti sistema de midida y l'Ángulu Horariu 



{{Tradubot|Tiempo sidéreo}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Tiempu]]
[[Categoría:Astrometría]]
[[Categoría:Wikipedia:Páxines con enllaces interllingüísticos]]