Ver la fonte de Estrella

{{referencies|t=20200522112314}}
{{1000}}
{{Ficha d'oxetu celeste}}
Una '''estrella'''<ref>{{DALLA|estrella}}</ref> ye un [[oxetu astronómicu]] formáu por un [[esferoide]] lluminosu de [[Plasma (estáu de la materia)|plasma]] que se caltién xuníu pola so [[gravedá]]. La estrella más averada a la [[Tierra]] ye'l [[Sol]]. Esti, al tar tan cerca, obsérvase non como un puntu sinón como un discu lluminosu onde la so presencia o ausencia nel cielu terrestre provoca'l día o la nueche respeutivamente. Les demás estrelles visibles a simple vista apaecen nel cielu nocherniegu como puntos rellumantes, titilantes por mor de les distorsiones óptiques que produz la [[turbulencia]] y les estremancies de densidá de l'[[atmósfera terrestre]]. Toes estes nomaes [[estrelles fixes]] tán na nuesa galaxa, la [[Camín de Santiago|Vía Lláctea]]; denguna estrella individual ayena a ella puede vese dende la Tierra ensin un [[telescopiu]]. Les estrelles más importantes tienen organizáose en constelaciones y asterismos, ya inclusive les más brillantes tienen un nome propiu. Los astrónomos tienen ellaborao [[Catálogu d'estrelles|catálogos estelares]], qu'identifiquen les estrelles conocíes y-yos dan [[Nomenclatura estelar|nomes estandarizaos]]. Nel [[universu observable]] percréese qu'hai ente 10<sup>22</sup> y 10<sup>24</sup> estrelles.

La vida d'una estrella entama col [[colapsu gravitatoriu]] d'una [[nebulosa]] gaseosa de material, formada principalmente d'[[hidróxenu]], xunto con [[heliu]] y traces d'elementos más pesaos. La so masa total ye'l principal factor que determina la so evolución ya'l so destín final. Una estrella brilla demientres la mayoría de la so fase de vida activa debido a la [[Fusión nuclear|fusión termonuclear]] d'hidróxenu, que lu convierte n'heliu, nel so nucleu. Esti procesu llibera enerxía que, tres travesar l'interior de la estrella, llibérase al [[espaciu esterior]]. Al final de la vida d'una estrella el so nucleu conviértese nuna [[estrella compauta]] o residual: una [[nana blanca]], una [[estrella de neutrones]] o, si la so masa ye grande abondo, un [[furacu negru]].

La [[Nucleosíntesis estelar|nucleosíntesis]], nes estrelles (en forma activa o residual), crea de forma natural cuasi tolos elementos químicos más pesaos que'l [[litiu]] qu'esisten. La [[perda de masa estelar]], y los españíos de les [[Supernova|supernoves]], devuelven, poro, al mediu interestelar materiales químicamente más ricos y variaos. Estos elementos, posteriormente, reciclaranse pa formar otres estrelles. Los astrónomos pueden determinar les propiedaes d'una estrella, como la so masa, edá, [[metalicidá]] (composición química), [[Estrella variable|variabilidá]], distancia y movimientu al traviés del espaciu, al traviés de la observación del so brillu aparente, del so espectru y de los sos cambeos de posición nel cielu a lo llargo del tiempu.

Les estrelles pueden formar sistemes orbitales con otros oxetos astronómicos, como asocede nos [[Sistema planetariu|sistemes planetarios]] y nos [[Sistema estelar|sistemes estelares]], qu'abarquen dos o más estrelles. Cuando dos d'eses estrelles tienen una órbita relativamente próxima la so evolución vese afectada significativamente pola interacción gravitacional ente elles. Les estrelles, d'otra banda, pueden formar parte d'una estructura xuncida gravitacionalmente muncho mayor, como un [[cúmulu estelar]] o una [[galaxa]].

Les estrelles son oxetos de [[masa|mases]] pergrandes comprendíes ente 0,08 y 120 [[masa solar|mases solares]] (M<sub>sol</sub>). La so [[lluminosidá]] tamién tien un rangu mui ampliu diendo dende una diez milésima a un millón de vegaes la lluminosidá del Sol. El [[radiu]], la [[temperatura]] y la lluminosidá d'una estrella puen rellacionase per aciu de la so aproximación a un [[cuerpu prietu]] cola siguiente ecuación:

<math>L = 4 \pi R^2 \sigma T_{e}^4 </math>

:onde '''L''' ye la lluminosidá, <math>\sigma</math> la [[constante de Stefan-Boltzmann]], '''R''' el radiu y '''T<sub>e</sub>''' la [[temperatura efectiva]].

== Ver tamién ==
* [[Catálogu d'estrelles]]
* [[Clasificación estelar]]
* [[Constelaciones]]
* [[Diagrama de Hertzsprung-Russell]]
* [[Estructura estelar]]
* [[Evolución estelar]]
* [[Llista d'estrelles]]
* [[Oxetu astronómicu]]

== Referencies ==
{{llistaref}}

== Enllaces esternos ==
* {{Enllaz rotu|1=Astronomía Sur |2=http://www.astrosurf.com/astronosur/estrelles.htm |date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot }} Estrelles
* [http://www.portalciencia.net/mito.html portalciencia.net] Mitoloxía: Estrelles y Planetes
* [http://celestia.albacete.org Proyeuto Celestia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180906041806/http://celestia.albacete.org/ |date=2018-09-06 }} Web sobro l'usu del programa Celestia nún Institutu d'Eduación Secundaria

{{entamu}}
{{CieluWD}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Astronomía]]