Ver la fonte de Decibeliu

{{Redirixe equí|Decibelios|Decibelios (banda)}}
{{Ficha xenérica}}
[[Ficheru:10log x and x.svg|thumb|right|Exemplu qu'amuesa 10 log<sub>10</sub> x, x. Ye más bono d'entender y comparar 2 o 3 díxitos que comparar 10 díxitos.]]
El '''decibeliu'''<ref>{{DALLA|decibeliu}}</ref>, con símbolu '''dB''', ye una unidá que s'utiliza pa espresar la rellación ente dos valores de presión sonora,o tensión y potencia llétrica (nun ye una unidá de midida). En realidá la unidá ye'l '''bel''' (o '''beliu''') de símbolu '''B''',<ref> [https://web.archive.org/web/20121026170315/http://www.rae.es/dpd/apendices/apendice3.html Llista símbolos alfabetizables nel Diccionario panhispánico de dudas, apéndiz 3]</ref> pero dada l'amplitú de los campos que se miden na práutica, utilízase'l so submúltiplu, el decibeliu. El nome dióse-y n'homenaxe a [[Alexander Graham Bell]]. Ye una espresión que nun ye llinial, sinón logarítmica, adimensional y matemáticamente [[Esguilar (matemática)|esguilar]]. Nin el bel, nin el décibel son unidaes del [[Sistema internacional d'unidaes]].<ref>{{cita web |url=http://www.bipm.org/fr/publications/si-brochure/table8.html|sitiuweb=bipm.org |títulu=Unités en dehors du SI |idioma=fr |autor=[[Oficina internacional de pesos y midíes]]}}</ref>

Un [[beliu]] equival a 10 decibelios y representa un aumentu de potencia de 10 vegaes sobre la magnitú de referencia. Cero belio sería'l valor de la magnitú de referencia. Asina, dos belios representen un aumentu de cien veces na potencia, tres belio equivalen a un aumentu de mil veces y asina socesivamente. Dicho otra manera, un fregaplatos qu'emite un ruiu de 50 dB nun ye ''daqué más ruidosu'', ye 10 vegaes ''más ruidosu'' qu'unu qu'emita 40 dB y 100 vegaes más qu'unu de 30 dB.

Esta unidá espresa una razón ente cantidaes y non una cantidá, anque dacuando rellaciónase con una base tomada como referencia y neses ocasiones espresa sobre un valor fixu (por casu cuando se trata de midíes d'[[intensidá de soníu]], en [[acústica]]). El decibel espresa cuantes vegaes más o cuantes vegaes menos, pero non la cantidá exacta. Nestos casos ye una unidá de midida relativa. En audiofrecuencias un cambéu de 1 decibel (dB) apenes se nota.

Si tiense dos valores de potencia distintes: P1 y P2 (o dos voltaxes V1 y V2), y deseyar saber cuál ye'l cambéu d'una con al respective de la otra, utilízase la siguiente fórmula:

<math>dB=10 \log \frac{P_1}{P_2}</math> (si lo que se comparen son potencies), o

<math>dB=20 \log \frac{V_1}{V_2}</math>(si lo que se comparen son voltaxes).

<math>dB=20 \log \frac{I_1}{I_2}</math>(si lo que se comparen son intensidaes de corriente).

Los dB emplegar en [[acústica]], lletricidá, [[telecomunicación|telecomunicaciones]] y otres especialidaes pa espresar la rellación ente dos magnitud: la magnitú que s'estudia y una magnitú de referencia.

Na midida de diverses magnitúes emplégase de cutiu como magnitú de referencia un valor conveníu bien baxu, por casu l'estragal mínimu de perceición del soníu nel ser humanu (20 [[Pascal (unidá)|micropascales]]), pero non por ello dexen de ser relatives toles midíes espresaes en decibelios, anque'l que non se explicite de normal el valor de referencia déa-y apariencia absoluta.

== Aplicaciones n'acústica ==
{|{{tablaguapa}} align="right"
|+ '''Nivel d'intensidá del soníu.'''<ref>{{cita llibru |títulu= Saber y entender|capítulu= L'oyíu}}</ref>
| style="width:55px; background:#B40404; color:White" | 200 dB
| style="width:210px; background:#B40404; color:White" | Bomba atómica similar a [[Bombardeos atómicos sobre Hiroshima y Nagasaki|Hiroshima y Nagasaki]]
|-
| style="width:55px; background:#B40404; color:White" | 180 dB
| style="width:210px; background:#B40404; color:White" | [[Krakatoa|Esplosión del Volcán Krakatoa (a 160 km de distancia)]]. Cohete en despegue
|-
| style="background:#B40404; color:White" | 142.2 dB
| style="background:#B40404; color:White" | Récor Guiness de ruiu nun estadiu<ref>{{cita web |url=http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/loudest-crowd-roar-at-a-sports-stadium |títulu=Loudest crowd roar at a sports stadium |fechaaccesu=1 d'ochobre de 2014 |apellíu= |nome= |fecha=29 de setiembre de 2014 |editorial=
|idioma=inglés}}</ref>
|-
| style="width:55px; background:#cc0000; color:white" | 140 dB
| style="width:210px; background:#cc0000; color:white" | [[Estragal del dolor]]. Coche de [[Fórmula 1]]
|-
| style="background:#cc4400; color:Black" | 130 dB
| style="background:#cc4400; color:Black" | Avión en despegue
|-
| style="background:#ff4400; color:Black" | 120 dB
| style="background:#ff4400; color:Black" | Motor d'avión en marcha. Pirotecnia.
|-
| style="background:#ff8800; color:Black" | 110 dB
| style="background:#ff8800; color:Black" | [[Conciertu]]. Actu cívicu
|-
| style="background:#ffcc00; color:Black" | 100 dB
| style="background:#ffcc00; color:Black" | Furadora llétrica
|-
| style="background:#ffff00; color:Black" | 90 dB
| style="background:#ffff00; color:Black" | [[Tránsitu vehicular|Tráficu]]
|-
| style="background:#ccff00; color:Black" | 80 dB
| style="background:#ccff00; color:Black" | [[Tren]]
|-
| style="background:#00cc00; color:Black" | 70 dB
| style="background:#00cc00; color:Black" | [[Aspiradora]]
|-
| style="background:#44ff00; color:Black"| 50/60 dB
| style="background:#44ff00; color:Black" | Aglomeración de xente / Fregaplatos antiguu
|-
| style="background:#88ff44; color:Black" | 40 dB
| style="background:#88ff44; color:Black" | Conversación
|-
| style="background:#ccff88; color:Black" | 20 dB
| style="background:#ccff88; color:Black" | [[Biblioteca]]
|-
| style="background:#ffffcc; color:Black" | 10 dB
| style="background:#ffffcc; color:Black" | Respiración sele
|-
| style="background:#ffffff; color:Red" | 0 dB
| style="background:#ffffff; color:Red" | [[Estragal d'audición]]
|}

El decibeliu ye la midida utilizada pa espresar el [[nivel de potencia acústica|nivel de potencia]] o'l nivel d'[[intensidá de sonido|intensidad del soníu]].

Utilízase esta escala logarítmica porque la sensibilidá que presenta'l [[oyíu]] humanu a les variaciones d'[[intensidá sonora]] sigue una escala aproximao logarítmica, non llinial. Por ello'l beliu (B) y el so submúltiplu'l decibeliu (dB), resulten fayadizos pa valorar la perceición de los soníos por un oyente. Defínese como la comparanza o rellación ente dos soníos porque nos estudios sobre acústica fisiolóxica viose qu'un oyente, al que se-y fai escuchar un solu soníu, nun puede dar una indicación fiable de la so intensidá, ente que, si faíse-y escuchar dos soníos distintos, ye capaz d'estremar la diferencia d'intensidá. 

Como'l decibeliu ye una unidá relativa, pa les aplicaciones acústiques asígnase'l valor de 0 dB al [[estragal d'audición]] del ser humanu, que por convención s'envalora qu'equival a un soníu con una presión de 20 [[Pascal (unidá de presión)|micropascales]], daqué según un cambéu de la presión atmosférica normal de 1/5&nbsp;000&nbsp;000&nbsp;000. Aun así, el verdaderu estragal d'audición varia ente distintes persones y pa una mesma persona, depende de la [[frecuencia]] del soníu. Considérase l'estragal del dolor pal humanu a partir de los 140 dB. Esta suel ser, aproximao, la midida máxima considerada n'aplicaciones d'acústica.

Pal cálculu de la sensación recibida por un oyente, a partir de les unidaes físiques medibles d'una fonte sonora, defínese'l nivel de potencia, <math> {L_W} </math>, en decibelios, y pallo rellaciona la [[potencia acústica|potencia]] de la fonte del soníu a estudiar cola potencia d'otra fonte que'l so soníu tea nel [[estragal d'audición]], pola fórmula siguiente:

:<math> {L_W}= 10\times \log_{10} \frac{W_1}{W_0}(\mathrm{dB})= 10\times \log_{10} \frac{W_1}{10^{-12}}(\mathrm{dB})</math> 

Onde <math>W_{1}</math> ye la potencia a estudiar, en [[vatiu|vatios]] (variable), <math>W_{0}</math> ye'l valor de referencia, igual a <math>10^{-12}</math> <math>\mathrm{vatios/m}^{2}</math> y <math>\log_{10}</math> ye'l llogaritmu en base 10 de la rellación ente estos dos potencies. Esti valor de referencia averar al estragal d'audición nel aire. Si <math>W_{1}</math> ye mayor que la potencia de referencia <math>W_{0}</math> el valor en decibelios ye positivu. Y si <math>W_{1}</math> ye menor que la referencia <math>W_{0}</math> la resultancia ye negativu. Un aumentu nun factor 10 (10 vegaes) na potencia <math>W_{1}</math> con al respective de la referencia significa un aumentu de 10 unidaes (10 dB) aditivas na escala logarítmica (intensidá suxetiva). Y que al aumentar al doble (factor 2) la potencia <math>W_{1}</math> con al respective de <math>W_{0}</math> significa un aumentu aditivu de 3 dB na escala logarítmica (<math> \log_{10} 2 = 0,301 B= 3,01\; \mathrm{dB} </math>).

Les [[onda sonora|ondes de soníu]] producen un aumentu de presión nel aire, depués otra manera de midir físicamente'l soníu ye n'unidaes de presión ([[Pascal (unidá de presión)|pascales]]). Y puede definise'l ''nivel de presión'', <math>L_{P}</math>, que tamién se mide en decibelios.

:<math> {L_P}= 10\times \log_{10} \frac{P_1^2}{P_0^2}\; (\mathrm{dB})= 20\times \log_{10} \frac{P_1}{20\times 10^{-6}} \; (\mathrm{dB})</math> 

Onde <math>P_{1}</math> ye la presión del soníu a estudiar, y <math>P_{0}</math> ye'l valor de referencia, que pa soníu nel aire ye igual a <math>20\times 10^{-6} \mathrm{Pa}</math>, esto ye 20 micropascales (20 [[Pascal (unidá de presión)|μPa]], onde Pa = pascal, unidá de presión del [[Sistema Internacional d'Unidaes]]). Esti valor de referencia averar al estragal d'audición nel aire.

== Decibeliu ponderáu ==
El [[oyíu]] humanu nun percibe igual les distintes frecuencies y algama el máximu de perceición nes medies, d'ende que p'averar más la unidá a la realidá auditiva, sopesar les unidaes (pa ello utilicen les llamaes [[curva isofónica|curves isofónicas]]).

Por esti motivu definióse'l decibeliu A (dBA), una unidá de nivel sonoru midíu con un filtru previu que quita parte de les baxes y les bien altes frecuencies. D'esta manera, dempués de la midida penera'l soníu pa caltener solamente les frecuencies más dañibles pal oyíu, razón pola cual la esposición midida en dBA ye un bon indicador del riesgu auditivo y vital.

Hai amás otres unidaes ponderaes, como dBC, dBD, afeches pa midir la reacción del oyíu ante distintu niveles de sonoridá.

== Unidaes basaes nel decibeliu ==
[[Ficheru:Relationship between dBu and dBm.png|thumb|250px|Rellación ente dBu y [[dBm]].]]
Como'l decibeliu ye adimensional y relativu, pa midir valores absolutos precísase especificar a qué unidaes ta referida la midida:
* '''dB<sub>SPL</sub>''': Fai referencia al [[nivel de presión sonora]]. Ye la midida, por casu, usada pa referise a [[ganancia (audiu)|ganancia]] o [[atenuación]] de [[Volume (soníu)|volume]]. Pa soníu nel aire, toma como unidá de referencia 20 [[Pascal (unidá de presión)|micropascal]] (20 μPa). Nel agua utiliza una referencia de 1 μPa.
* '''[[dBW]]''': La W indica que'l decibeliu fai referencia a [[vatiu|vatios]]. Esto ye, tómase como referencia 1 W (vatiu). Asina, a un vatiu correspuénden-y 0 dBW.
* '''[[dBm]]''': Cuando'l valor espresáu en vatios ye bien pequeñu, úsase'l milivatio (mW). Asina, a 1 mW correspuénden-y 0 dBm.
* '''dBu''': El dBu espresa'l nivel de señal en decibelios y referíu a 0,7746 [[voltiu|voltios]] <math>\left ( \sqrt { \frac{3}{5}} \right ) \,\!</math>. 0,7746 V ye la tensión qu'aplicada a una [[impedancia]] de 600 [[Ohmiu|Ω]], desenvuelve una potencia de 1 mW. Emplégase la referencia d'una impedancia de 600 Ω por razones históriques.<ref>[https://web.archive.org/web/20070928012438/http://www.amek.com/oldsite/datashee/levels.htm Units of Measurement: Levels in dB] Amek</ref>

En dellos casos (especialmente en telecomunicaciones), al midir niveles relativos en decibelios, dase un nome específicu a la unidá, dependiendo del tipu de midida.

* '''dBc''': Nivel relativu ente una señal [[portadora]] (''carrier'') y dalgunu de los sos [[harmónicu|harmónicos]].
* '''dBi''': Decibelios midíos con al respective de una antena isotrópica.
* '''dBd''': Decibelios midíos con al respective de una antena dipolo. Ta 2,15 dB percima del radiador isotrópico.
* '''dBA''': Decibelios afechos cola ponderación A.

== Aplicaciones en telecomunicación ==
El '''decibeliu''' ye quiciabes la unidá más utilizada nel campu de les telecomunicaciones pola simplificación que la so naturaleza logarítmica fai posible a la d'efectuar cálculos con valores de potencia de la señal bien pequeños.<br />
Como rellación de [[potencia (física)|potencies]] que ye, la cifra en decibelios nun indica nunca'l valor absolutu de les dos potencies comparaes, sinón la rellación ente elles. A diferencia de lo qu'asocede nel soníu, onde siempres se refier al mesmu nivel de referencia, en telecomunicación, el nivel de referencia ye cambiante.<br />
Esto dexa, por casu, espresar en decibelios la ganancia d'un [[amplificador]] o la perda d'un [[atenuador]] ensin necesidá de referise a la potencia d'entrada que, en cada momentu, tea aplicándose-y.

La ganancia d'un dispositivu, espresada en decibelios vien dada pola fórmula:

:<math> {\mathrm{dB}}= 10\cdot \log_{10} \frac{P_S}{P_Y}</math>

onde '''P<sub>Y</sub>''' ye la potencia de la señal na entrada del dispositivu, y '''P<sub>S</sub>''' la potencia a la salida del mesmu.<br />
Si hai ganancia de señal (amplificación) la cifra en decibelios va ser positiva, ente que si hai perda (atenuación) va ser negativa.

Pa sumar ruios, o señales polo xeneral, ye bien importante considerar que nun ye correutu sumar direutamente valores de les fontes de ruiu espresaos en decibelios. Asina, dos fuentes de ruiu de 21 dB nun dan 42 dB sinón 24 dB.
Nesti casu emplega la fórmula:

:<math> \mathrm{dB\; totales} = 10\cdot \log_{10}(10^{\frac{X_1}{10}}+10^{\frac{X_2}{10}}+ ...+10^{\frac{X_n}{10}}) </math>,

onde <math>X_n</math> son los valores de ruiu o señal, espresaos en decibelios, a sumar.

== Ver tamién ==
* [[Rellación señal/ruiu]]
* [[Neper]]

== Referencies ==
{{llistaref}}

== Bibliografía ==
* {{cita llibru |
apellíos = Schuler
| nome = Charles A.
| títulu = Electrónica, principios y aplicaciones
| editorial = Editorial Reverté
| id = ISBN 978-84-291-3452-0 
}} Primer edición, rústica, 359 páxines. El capítulu 6: "Amplificadores de tensión (I)", desenvuelve la tema (páxines 91 a 94).
* {{cita llibru |
apellíos = Blake
| nome = Roy
| títulu = Sistemes electrónicos de comunicaciones, Apéndiz A |
editorial = Cengage Learning Editores
}}

== Enllaces esternos ==
* [http://www.phys.unsw.edu.au/jw/dB.html What is a decibel? With sound files and animations]
* [http://www.sengpielaudio.com/calculator-db-volt.htm Conversion of dBu to volts, dBV to volts, and volts to dBu, and dBV]
* [http://www.cvel.clemson.edu/emc/tutorials/DB_Notes/DB_Notes.html Working with decibels – a tutorial ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110524185606/http://www.cvel.clemson.edu/emc/tutorials/DB_Notes/DB_Notes.html |date=2011-05-24 }}
* [http://www.sengpielaudio.com/calculator-soundlevel.htm Conversion of sound level units: dBSPL or dBA to sound pressure p and sound intensity J]
* [http://www.sengpielaudio.com/calculator-volt.htm Conversion of voltage V to dB, dBu, dBV, and dBm]
* [http://www.osha.gov/pls/oshaweb/owadisp.show_document?p_table=STANDARDS&p_id=9735 OSHA Regulations on Occupational Noise Exposure]
* [http://designtools.analog.com/dt/dbconvert/dbconvert.html V<sub>peak</sub>, V<sub>RMS</sub>, Power, dBm, dBu, dBV online converter at Analog Devices]
* [http://www.aerialsandtv.com/decibels.html#dB Use of the decibel with respect to aerials and aerial systems]
* [http://www.guinnessworldrecords.com/world-records/loudest-crowd-roar-at-a-sports-stadium]

{{Tradubot|Decibelio}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Unidaes de midida]]
[[Categoría:Unidaes en telecomunicaciones]]
[[Categoría:Parámetros de soníu]]
[[Categoría:Soníu]]
[[Categoría:Acústica]]
[[Categoría:Escales logarítmiques]]
[[Categoría:Wikipedia:Artículos con plantía Redirixe equí a páxines que nun esisten]]